Vinnumarkaður fiskeldi

Fjöldi launafólks í fiskeldi

Fjöldi samkvæmt staðgreiðsluskrá

Á myndinni má sjá meðalfjölda einstaklinga á ári sem fékk greiddar staðgreiðsluskyldar launagreiðslur í fiskeldi í mánuði hverjum frá árinu 2008. Þar má glöggt sjá þá aukningu sem orðið hefur á fjölda einstaklinga sem starfa í fiskeldi samhliða auknum umsvifum greinarinnar á undanförnum árum. Á árinu 2023 fengu að jafnaði um 800 manns greidd laun í fiskeldi í mánuði hverjum, sem er hátt í fimmföldun frá árinu 2008. Fiskeldi er ein af fáum atvinnugreinum sem er umfangsmeiri á landsbyggðinni en á höfuðborgarsvæðinu. Það er aðeins landbúnaður sem stendur greininni framar í þeim efnum en fiskeldi er á svipuðu róli og sjávarútvegur. Yfir 80% af starfsfólki í fiskeldi býr á landsbyggðinni.

Skýring: Miðað við fjölda einstaklinga sem fær greidd staðgreiðsluskyld laun. Einyrkjar með rekstur á eigin kennitölu eru ekki hluti af talnaefninu. Tölur taka mið af gögnum Hagstofunnar eins og þau lágu fyrir í júní 2024.

Heimild: Hagstofa Íslands

Atvinnutekjur í fiskeldi

Í milljörðum króna á verðlagi hvers árs og á föstu verðlagi ársins 2023 m.v. vísitölu neysluverðs

Á myndinni má sjá atvinnutekjur einstaklinga í fiskeldi í heild frá árinu 2008, á verðlagi hvers árs og á föstu verðlagi. Á árinu 2023 námu atvinnutekjur einstaklinga í fiskeldi ríflega 8,6 milljörðum króna og hafa aldrei verið meiri. Það er rúmlega fimmtánföldun að nafnvirði frá árinu 2008 en um áttföldun að raunvirði. Fiskeldi er sannkölluð landsbyggðaratvinnugrein þar sem langstærsti hluti atvinnutekna koma í hlut einstaklinga sem búa á landsbyggðinni, eða um 80%. Það er svipað hlutfall og í sjávarútvegi og er það aðeins í landbúnaði þar sem hlutfallið er hærra.

Skýring: Atvinnutekjur hér eru staðgreiðsluskyldar launagreiðslur. Þær innihalda ekki greiðslur á borð við bætur almannatrygginga, greiðslur úr lífeyrissjóðum eða aðra liði sem teljast ekki vera atvinnutekjur. Einyrkjar með rekstur á eigin kennitölu eru ekki hluti af talnaefninu. Tölur taka mið af gögnum Hagstofunnar eins og þau lágu fyrir í júní 2024.

Heimild: Hagstofa Íslands

Hlutdeild launafólks og atvinnutekna í fiskeldi af heild

Miðað við staðgreiðsluskrá

Á myndinni sést hversu margir starfa í fiskeldi af heildarfjölda starfandi hér á landi og tekjur viðkomandi sem hlutfall af atvinnutekjum allra einstaklinga. Hlutdeild fiskeldis hefur farið stöðugt vaxandi með hverju árinu, enda hafa umsvif greinarinnar aukist töluvert umfram aðrar atvinnugreinar hér á landi að jafnaði. Á árinu 2023 var fjöldi starfsmanna í fiskeldi um 0,4% af heildarfjölda starfandi hér á landi og atvinnutekjur þeirra um 0,5% af heildaratvinnutekjum á landinu. Því ber þó að halda hér til haga að fiskeldi hefur mun meiri efnahagslega þýðingu en beint umfang greinarinnar gefur til kynna, enda má flokka greinina sem grunnatvinnuveg. Aðrir atvinnuvegir eru háðir starfsemi fiskeldisfyrirtækja, en þau ekki eins háð starfsemi annarra atvinnuvega. Afleidd og/eða óbein áhrif greinarinnar eru því umtalsverð og sjást vel í ákveðnum landshlutum þar sem fiskeldi er umsvifamest. Á myndinni hér fyrir ofan sést að frá og með árinu 2014 hefur vægi fiskeldis verið meira þegar horft er til atvinnutekna en fjölda launafólks. Það þýðir að atvinnutekjur í fiskeldi á mann eru að jafnaði nokkuð hærri en í öðrum atvinnugreinum, eins og sjá má nánar á næstu mynd.

Heimild: Hagstofa Íslands

Atvinnutekjur á mann í fiskeldi og hagkerfinu alls

Í þúsundum króna á föstu verðlagi ársins 2023 miðað við vísitölu neysluverðs

Á myndinni má sjá atvinnutekjur á mann í fiskeldi samanborið við atvinnutekjur á mann í öllum atvinnugreinum samanlagt. Tölurnar eru á föstu verðlagi. Hér ber að halda til haga að hér er um grófa nálgun að ræða þar sem ekki er tekið tillit til fjölda vinnustunda, en t.d. eru hlutastörf misalgeng á milli atvinnugreina. Fleiri þættir hafa þó áhrif á þessar launagreiðslur og samanburð á milli atvinnugreina, eins og menntunarstig, hlutdeild faglærðra og/eða sérhæfðra starfa. Hvað sem því líður er áhugavert að líta á hvernig atvinnutekjur á mann hafa þróast í fiskeldi í samanburði við aðrar atvinnugreinar. Kemur í ljós að atvinnutekjur á mann í fiskeldi hafa verið nokkuð hærri en að jafnaði í öllum atvinnugreinum samanlagt frá árinu 2014. Fyrir þann tíma var þessu öfugt farið. Þar hefur munurinn jafnframt verið ívið meiri á allra síðustu árum en hann var fyrst eftir að atvinnutekjur í fiskeldi tóku fram úr.

Skýring: Staðgreiðsluskyldum launagreiðslum er hér deilt niður á fjölda launþega en tekur ekki tillit til vinnustunda. Tölur taka mið af gögnum Hagstofunnar eins og þau lágu fyrir í júní 2024.

Heimild: Hagstofa Íslands