Sjálfbærni

Leyfilegur hámarksafli hvers fiskveiðiárs er ákvarðaður samkvæmt aflareglu íslenskra stjórnvalda, byggt á stofnmati Hafrannsóknarstofnunar. Aflareglur eru mismunandi eftir fisktegundum, en grunnur þeirra allra er að tryggja að veiðiálag sé hóflegt og nýting sjálfbær. Núgildandi aflaregla fyrir þorskveiðar tók gildi árið 2009. Samkvæmt henni miðast þorskafli næsta fiskveiðiárs við meðaltal af tveimur breytum; aflamark undangengins fiskveiðiárs og 20% af viðmiðunarstofni þessa árs. Áður hafði aflareglan tekið mið af 25% af viðmiðunarstofni. Viðmiðunarstofn er samanlagður lífmassi þorska fjögurra ára og eldri. Á myndinni sést að hrygningarstofn þorsks stækkaði talsvert eftir að núgildandi aflaregla tók gildi. Hann hefur á síðustu árum mælst mun stærri að jafnaði en hann gerði áratugina á undan. Stækkun stofnsins er fyrst og fremst vegna minni sóknar, en stór veiðistofn gerir veiðar hagkvæmari og markvissari. Þá er stór og fjölbreyttur hrygningarstofn talinn hafa meiri möguleika á að geta af sér stærri nýliðunarárganga. Í ársbyrjun 2021 var stofnmatið í þorski endurskoðað og var meðhöndlun á stofnmælingagögnum breytt talsvert. Það leiddi til töluverðrar lækkunar í stofnmatinu á árinu 2021 samanborið við fyrri ár. Ábyrg, sjálfbær og hagkvæm nýting á fiskistofnum er nauðsynleg undirstaða öflugs sjávarútvegs.

---

Heimild: Hafrannsóknarstofnun

Þorskafli hefur aukist töluvert frá árinu 2008, en það ár hafði aflinn ekki mælst minni síðan árið 1918. Aukninguna má ekki síst þakka breytingu á aflareglu þorsks sem tók gildi árið 2009 þegar veiðihlutfallið var lækkað úr 25% í 20%. Fyrri aflaregla gilti frá árinu 1995. Ný aflaregla með lægra veiðihlutfalli þýddi töluverða skerðingu á afla fyrst um sinn, en þar réðu langtímahagsmunir för. Árangurinn lét ekki á sér standa. Minni sókn leiðir til þess að stofninn stækkar, eins og fram kemur í umfjölluninni um myndina á undan. Það leiðir að lokum til þess að hægt er að auka aflamarkið og þar með afla úr sjó, öllum til heilla.

---

Heimild: Hafrannsóknarstofnun