Um þriðjungs aukning í september

Útflutningsverðmæti sjávarafurða nam 32,2 milljörðum króna í september samkvæmt fyrstu bráðabirgðatölum Hagstofunnar. Um er að ræða 27% aukningu frá sama mánuði í fyrra, en 33% ef tekið er tillit til gengisbreytinga.
 

Vægi fiskimjöls og lýsis sjaldan meira

Útflutningsverðmæti allra afurðaflokka jókst á milli ára í september á föstu gengi, að ferskum afurðum undanskildum sem stóðu nánast í stað. Mestu munar um þá ríflega þreföldun sem er á útflutningsverðmæti lýsis. Nam útflutningsverðmæti þess 4,7 milljörðum króna í mánuðinum, samanborið við 1,5 milljarð í september í fyrra. Þá tvöfaldaðist útflutningsverðmæti fiskimjöls milli ára, en það nam 2,9 milljörðum króna í september. Vægi fiskimjöls og lýsis í útflutningsverðmætum sjávarafurða var 24% og hefur sjaldan verið fyrirferðarmeira í septembermánuði. Eins er veruleg aukning í útflutningsverðmæti rækju. Það nam 1,7 milljarði króna í september, sem er 141% aukning frá sama mánuði í fyrra.

Þá var talsverð aukning í útflutningsverðmæti á söltuðum og þurrkuðum afurðum á milli ára í september, eða um 40% miðað við fast gengi. Eins varð ágætis aukning í útflutningsverðmæti á frystum flökum (13%) og frystum heilum fiski (9%). Myndin hér að neðan sýnir sundurliðun á útflutningsverðmæti sjávarafurða eftir vinnslu undanfarinn áratug, reiknað á föstu gengi miðað við gengisvísitölu Seðlabankans.

Ágætis gangur

Á fyrstu níu mánuðum ársins er útflutningsverðmæti sjávarafurða komið í rúma 258 milljarða króna. Það er um 24% aukning frá sama tímabili í fyrra, leiðrétt fyrir gengi. Heilt yfir má því segja að það sé ágætis gangur í sjávarútvegi á árinu. Hækkun afurðaverðs á þar vissulega hlut að máli, sem er í takti við verðhækkanir í flestum öðrum geirum. Af þeim vinnsluflokkum sem birtir eru í bráðabirgðatölunum er eingöngu samdráttur í heilfrystum fiski.

Í ofangreindri aukningu munar mest um þá ríflega þreföldun sem orðið hefur á útflutningsverðmæti fiskimjöls og lýsis á milli ára, líkt og blasir við á myndinni hér fyrir neðan. Samsetning vinnsluflokka í útflutningi á hverjum tíma veltur eðlilega að miklu leyti á úthlutuðu aflamarki í einstaka tegundum. Stór loðnukvóti á síðasta fiskveiðiári hefur haft afgerandi áhrif hversu fyrirferðarmikið fiskimjöl og lýsi er nú. Vægi þess á fyrstu 9 mánuðum ársins í útflutningsverðmætum sjávarafurða alls er um 21% og hefur ekki vegið meira á því tímabili eins langt aftur og tölur ná, sem er frá árinu 2002. Jafnframt hefur samdráttur í aflaheimildum annarra tegunda, sér í lagi þorski, eðlilega áhrif.

Aldrei vegið minna

Þrátt fyrir myndarlega aukningu í útflutningsverðmæti sjávarafurða á árinu hafa sjávarafurðir aldrei vegið minna í verðmæti vöruútflutnings á fyrstu 9 mánuðunum. Það má fyrst og fremst rekja til þess að útflutningsverðmæti iðnaðarvara er að aukast töluvert umfram útflutningsverðmæti sjávarafurða, þá sérstaklega afurðir stóriðju. Verðhækkanir, fremur en magnaukning, liggja þar að baki. Á myndinni hér fyrir neðan má til dæmis sjá að útflutningsverðmæti álafurða er komið talsvert umfram útflutningsverðmæti sjávarafurða. Hlutdeild sjávarafurða var 35% af verðmæti vöruútflutnings á fyrstu 9 mánuðum ársins samanborið við 40% á sama tímabili í fyrra.